Z jaj wykluwają się larwy (kijanki), które po kilku tygodniach przeobrażają się w dorosłe osobniki (dzieje się to mniej więcej w lipcu, także miejcie oczy szeroko otwarte!). Po takim dorastaniu traszka wychodzi na ląd i to na lądzie żyje, choć jest przywiązana do swego macierzystego zbiornika i zazwyczaj wraca do niego na gody.

Traszki mają inną liczbę palców w przednich i tylnich łapach - jak salamandry - na przodzie cztery, na tyle pięć. Ich ciało, tak jak ciała wszystkich płazów, wyposażone jest w gruczoły śluzowe utrzymujące wilgoć ich powierzchni, a także w gruczoły jadowe. Nie ma się co jednak bać, jedynie wtarcie wydzieliny z gruczołów jadowych w oczy mogło by się skończyć dla człowieka niesympatycznie - może to powodować zapalenie spojówek. Nie oznacza to jednak, że należy traszki łapać i brać do rąk! Lepiej zostawić je same sobie.

Tak naprawdę najłatwiej je zaobserwować właśnie na wiosnę, w czasie godów i rozrodu, gdyż później, w dorosłym życiu są aktywne raczej w nocy. Warto też wiedzieć, że traszki górskie w Tatrach mają swe tereny rozrodcze nawet w piętrze kosodrzewiny!

Takie z nich wysokogórskie stworzonka...

Po powierzchni wody nartniki ślizgają się niczym narciarz biegowy i stąd nazwa tych stworzeń. Są drapieżnikami - zjadają inne owady, które wpadną do zbiornika, m.in. komary. Nartniki wyczuwają każde drgnięcie wody spowodowane wpadnięciem przyszłej ofiary, a więc natychmiast doślizgują się do ofiary i wkłuwają się w jej ciało. Obserwować je możemy w pogodne dni - w czasie deszczu grozi im wielkie niebezpieczeństwo - spadająca na nie kropla wody może je wcisnąć pod wodę i zatopić.

Możemy je podziwiać w akcji całą wiosnę, lato aż do jesieni. W zimie wychodzą na ląd i zagrzebują się w ściółce.

Dzięcioł trójpalczasty gnieździ się w dziuplach zazwyczaj wydrążonych w martwych świerkach. Pokazuje to, że pozostawianie martwych drzew w lesie jest ważne dla równowagi ekologicznej.

Dzięcioł duży wcale nie jest największym tatrzańskim dzięciołem. Ten ptak również żywi się kornikami, ale żeruje na drzewach żywych, a więc jego działalność faktycznie może przyczynić się w sposób naturalny do ograniczenia liczby tych owadów. Jest bardzo głośny i w sezonie godowym stuka nie tylko w drzewa, ale również w budynki , anteny itp.

Dzięcioły to ptaki wyjątkowe - tworzą dziuple dla siebie, ale w efekcie tworzą leśne schronienia dla całej plejady leśnych dziuplaków wtórnych, m.in. sów, sikorek, ale i ssaków, m.in. wiewiórek. Jak to możliwe, że dzięcioły kują w twardym drewnie i nie boli je głowa? Za tym stoi specjalna budowa dzioba, głowy i czaszki. Dziób dzięcioła jest asymetryczny - jego dłuższa część szczękowa przenosi siłę uderzenia na bardzo silnie mięśnie głowy. Dodatkowo czaszka i jej kości mają specyficzną budowę zapewniającą bufor dla silnych uderzeń.

Jeśli usłyszycie stukot ponad Waszymi głowami to szukajcie dzięcioła - obserwacja jego pracy jest naprawdę fascynująca!

Dodatkowo intensywny wypas owiec, nie tylko na halach, ale i w przetrzebionych lasach, znacznie utrudniał naturalne odnowienia, szczególnie jodeł, których młode pędy są przysmakiem zwierzyny. Przez lata dobra tatrzańskie przechodziły z rąk do rąk, aby w 1889 roku trafić w ręce hrabiego Władysława Zamoyskiego. Hrabia miał na sercu Tatry i przywrócenie ich piękna narodowi polskiemu. Rozpoczął więc proces rekultywacji lasów, jednak z dzisiejszej perspektywy widać, że decyzje wtedy podjęte nie były właściwe. Nasadzano głównie świerki, jako drzewa szybko rosnące i cenne gospodarczo. Używano do tego obcych siewek z Austrii. Sadzono również inne gatunki, lecz to też były odmiany obce, sprowadzane z różnych części świata.

Las monokulturowy, a więc jednogatunkowy, dodatkowo z drzewami jednego wieku jest bardzo podatny na wszelkie zagrożenia: czynniki chorobotwórcze, gradacje owadów. Dodatkowo świerk jest drzewem mało odpornym na silny wiatr ze względu na swój płaski system korzeniowy. Efektem sztucznego nasadzenia świerka w Tatrach jest dziś jego masowe wymieranie w związku z gradacją kornika drukarza. Proces ten jednak jest częścią naturalnego cyklu przebudowy drzewostanu, bo w miejsce powalonych świerków powoli powoli wprowadzają się z powrotem gatunki przynależne temu piętru lasu.

Pogoda determinuje ilość pokoleń kornika, w reglu dolnym, w którym znajduje się nasz park mogą to być dwa pokolenia w roku. Zmiana klimatu, długie i ciepłe lata sprzyjają tempu rozwoju tego chrząszcza. Niestety żerowanie kornika oznacza dla świerka śmierć - czy to poprzez mechaniczne uszkodzenie łyka, w którym chodniki drąży kornik, czy też przez grzyby przenoszone przez te stworzenia.

W sytuacji równowagi ekologicznej w ekosystemie korniki zasiedlają jedynie słabe drzewa. Jeśli równowaga ta zostaje zaburzona, jak m.in. w wyniku niszczycielskiego wiatru halnego w Tatrach, kiedy powalone zostają hektary lasu, może nastąpić gradacja kornika, czyli gwałtowny wzrost jego populacji i tym samym wzrost jego agresywności. Taka sytuacja panuje w Tatrach dziś - po halnym z 2013 roku, który powalił połacie lasu w Tatrach Zachodnich, w rejonie tym, również w Lesie Białego z którym sąsiaduje nasz Park, ma miejsce gradacja kornika. Pamiętajmy jednak, że jednolity las świerkowy nie jest naturalnym drzewostanem dla Tatr ( o tym w jednym z kolejnych postów). Zamieranie świerka, choć jest widokiem dość przykrym, daje szanse na rozświetlenie lasu i rozwój innych gatunków drzew, tych bardziej naturalnych dla regla dolnego. Spójrzcie z resztą sami w czasie odwiedzin w naszym Parku jak wiele młodych jodeł rozwija się pod wymarłymi świerkami. Są też ptaki, które z takiej sytuacji mocno korzystają ( o tym również napiszemy wkrótce).

Przebudowa lasu to proces prawdziwie fascynujący!

Gerlach (2655m. n.p.m.), leżący w Tatrach Wysokich jest najwyższym szczytem Tatr ( znajduje się na Słowacji) a najwyższym Polskim szczytem są Rysy mierzące 2499 m n.p.m. ( jednakże same Rysy są wyższe awierzchołek należący do Słowacji mierzy 2503 m n.p.m.). Klimat tego terenu charakteryzuje się olbrzymią zmiennością, a wpływa na to wiele czynników jak: położenie na tle kontynentu, orografia (dział nauki zajmujący się formami ziemi), ekspozycja stoków. Do typowych zjawisk tutejszego klimatu należy inwersja czyli odwrócenie normalnego spadku temperatury wraz z wysokością oraz ciepłe wiatry spadowe typu fenowego wiejące z południa na północ (popularnie zwane „halnym”).

Wszystkie te powyższe czynniki i zjawiska powodują, że Tatry i Podhale to jedno z najciekawszych i najbardziej atrakcyjnych turystycznie miejsc Polski.

Poprzedzały one zazwyczaj⁣ międzynarodowe zawody w narciarstwie alpejskim, dlatego gromadziły tłumy oglądających widzów.⁣Zawody przerwane zostały jednak na czas II Wojny Światowej, zaś reaktywowane w latach 70-tych⁣ trwają aż do dzisiaj, w ramach Parady Gazdowskiej.⁣

Gońba Kumoterska polega przede wszystkim na jak najszybszym przejechaniu kilkusetmetrowego odcinka pełnego przeszkód i zakrętów. Czasami zdarza się, że sanie wywracają się w pełnym pędzie, jednak towarzyszy temu śmiech i ogólne rozbawienie. Bowiem powożący wstają zazwyczaj przemoczeni oraz cali w śniegu.

⁣Na paradzie oceniany jest ogólny wygląd i zadbanie koni, sań ale i ubiór regionalny Kumotra i Kumoski. Strój ludowy obowiązuje także osoby z widowni, dlatego Parady Gazdowskie cieszą się⁣ bardzo dużym zainteresowaniem wśród osób niezwiązanych z kulturą Tatr.

Po tradycyjnych Kumoterkach uczestnicy mogą zmierzyć się także w konkurencji skiringu jadąc za koniem na nartach,⁣ bądź ski-skiringu gdzie dodatkowo na grzbiecie konia siedzi jeździec.⁣ Zmagania uczestników można obejrzeć np. w Białym Dunajcu w ostatnią niedzielę stycznia (oczywiście jeśli warunki atmosferyczne na to pozwolą).⁣

Tym samym aby wystąpiła laktacja potrzebna jest ciąża, u większości zwierząt hodowanych w tym celu, samice są rozmnażane co roku, aby zapewnić ciągłość udoju.

Zaraz po porodzie mleko nazywamy siarą, jest ona bardzo bogata w składniki odżywcze, białko, składniki mineralne, oraz przeciwciała, dlatego bardzo ważne jest by młode wypiły jej jak najwięcej, bo dzięki temu budują w organizmach niezbędną odporność.

Po około tygodniu, do dwóch siarę zastępuje mleko właściwe, to w zależności od gatunku zwierzęcia ma różny skład oraz zawartość substancji odżywczych.

Z mleka można oczywiście wytworzyć wiele innych produktów, jak sery, jogurty, masło czy śmietanę.

Warto jednak zwrócić uwagę, że w świecie zwierząt tylko człowiek posila się mlekiem innych gatunków. Wśród zwierząt gdy młode wejdzie w odpowiedni wiek, matka automatycznie zaczyna ograniczać ilość mleka, którą to wypija, w celu odzwyczajenia go.

Drugi stopień zagrożenia lawinowego – umiarkowany. W niektórych miejscach pokrywa śnieżna jest mniej związana. Należy wybierać trasy o małym nachyleniu, omijać strome stoki.⁣

Trzeci stopień zagrożenia lawinowego – znaczne. Przy trzecim stopniu możliwe jest samoistne schodzenie średniej wielkości lawin, śnieg jest słabo związany. ⁣

Czwarty stopień zagrożenia lawinowego – wysokie. Należy poruszać się po małych i nie stromych stokach. Stopień wiedzy z zakresu oceny ryzyka lawinowego powinien być bardzo wysokim poziomie. Odradza się wychodzenia w tereny wysokogórskie.⁣

Piąty stopień zagrożenia lawinowego – bardzo wysokie. Przy tak słabo związanym śniegu, występuje duże prawdopodobieństwo częstego, nawet samoczynnego schodzenia dużych lawin ⁣

Osoby wybierające się zimą w góry powinny przejść odpowiednie szkolenia i kursy lawinowe po to żeby w sytuacji awaryjnej moc skutecznie działać (chodzi o obsługę sprzętu ratowniczego oraz modele postępowania)⁣

Jak zawsze apelujemy o rozwagę i o to żeby nawet będąc ekspertem pamiętać o tym że lawina nie wie że nim jesteśmy...⁣

Występuje u nich również zjawisko pojednania. Pojednanie między dwoma niedawnymi wrogami to próba naprawy popsutych stosunków. U gawronów co prawda pojednanie nie funkcjonuje w związkach z prostej przyczyny, nie kłócą się. Jednakże zachowania pojednawcze u krukowatych dużo częściej funkcjonują bezpośrednio po utarczce z danym osobnikiem. Takie ptaki w przyszłości rzadziej będą się sprzeczać. Musi też między nimi wcześniej występować dość dobra relacja by godzenie się opłacało.

Jest coś czego nie zaobserwujemy u gawronów w naturze, co bez wątpienia zalicza je do klubu inteligenta. Mowa tu o umiejętności tworzenia i wykorzystywania narzędzi. W naturze po prostu ich nie potrzebują. Niekiedy posługują się tzw. pseudo narzędziami np. jeśli chcą dostać się do zawartości orzecha włoskiego chwytają go dziobem i upuszczają z dużej wysokości na jezdnię. W warunkach laboratoryjnych zrobiono im test na przenikliwość. Mianowicie czy wykorzystywane przez nie narzędzia swoją skuteczność zawdzięczają metodą prób i błędów czy może jednak wyobrażają je sobie w umyśle zanim przystąpią do rzemieślniczej pracy. Przed nimi była rurka i różnego rodzaju druciki. Musiały wydobyć pożywienie z tej rurki za pomocą haczyka. Bez wcześniejszych prób po krótkim namyśle przystąpiły do tworzenia narzędzia wyginając odpowiedniej długości drut. W bajce Ezopa wrona wrzuca kamienie do dzbana z wodą by podnieść jej stan aby następnie jej się napić. Postanowiono sprawdzić czy jest w tej bajce ziarno prawdy. W pojemniku oprócz wody znajdował się też przysmak w postaci larwy, obok zaś leżały kamyki. Gawrony bardzo szybko nauczyły się korzystać z kamyków by podnosić poziom wody. Te i inne eksperymenty były o tyle prostsze by móc powtórzyć je z udziałem dzieci i porównać stopień rozwoju zwierząt do naszego. Najciekawsze w tym wszystkim jest to, że dopiero 15-letnie dzieci wykazywały wszystkie cechy inteligencji gawronów.

Mamy nadzieję, że tym postem zachęciliśmy aby nawet gdy jest niepogoda poobserwować ptaki w naszym najbliższym otoczeniu. Choćby zza okna i z zimową herbatą w dłoniach...