
Fenomen góralszczyzny.
Wszyscy kojarzymy Zakopane, górali i podhalański folklor z bogactwem wzorów, unikatowym stylem i oryginalnością tak strojów jak i elementów architektury oraz sztuki.
Musimy jednak pamiętać, że wyjątkowość i bogactwo form folkloru góralskiego nie było czymś na co większość ludzi mogła poświecić bardzo dużo czasu mało tego wszystko to kształtowało się w otoczeniu zmagań z bardzo ostrym i trudnym środowiskiem.
Zazwyczaj wszystkie wymyślone przez żyjącego tu człowieka rzeczy musiały być maksymalnie użyteczne, a jednocześnie wykonane z dostępnych środków.
Tyczy się to ubioru, kuchni czy budownictwa. Z drugiej strony zwyczaje, muzyka i tradycja mają swoje źródło w czymś, co stanowi niczym nie przytłoczoną naturę człowieka, w której nie brak namiętności, ekscytacji, ale i dramatu i trudu.
Oczyma wyobraźni możemy zatem zobaczyć Józka, który na początku wybudował bardzo praktyczną chatę z bali i kiedy jego sąsiad Władek zrobił podobna stwierdził...hmm, może bym tak zrobił coś trochę innego tak żeby być nieco lepszym od Józka i dodał np. ozdobną deskę wykańczając szczyt dachu, podobnie Maryśka, która podglądnęła haft u sąsiadki na niedzielnej sumie i stwierdziła, że ona to wykorzysta i zrobi coś jeszcze ponad to na swoim gorsecie...jest to oczywiście hipoteza ale ta ludzka zdrowa konkurencja napędzała kreatywność i pomysłowość górali co doprowadziło w przeciągu lat do wytworzenia się tak unikalnego stylu.
Ks.Tischner tak to opisuje:„Kultura góralska nie jest wielka przez to, że jest góralska, ale przez to, że jest ludzka”.
Każde pokolenie podejmowało i podejmuje starania aby dołożyć jakaś cząstkę do tradycji tak aby kultura ta była ciągle żywa.
Dziś ta symbolika tak jak i dawniej służy góralom. Obecnie na Podhalu mają miejsce wielkie zmiany, nie wszystkie są oczywiście pozytywne ale mimo to, że większość mieszkańców zajmuje się turystyką lub w niej uczestniczy i już tylko nieliczni zajmują się tym, czym zajmowali się ich praojcowie u większości górali pozostało silne poczucie własnej tożsamości. Cały czas żywe są zwyczaje, ubiór, muzyka, gwara i tylko z pozoru zostały one zatracone na rzecz rozmaitych aranżacji dla przyjezdnych.